Fetus (Fetüs)
Fetus, fetüs, cenin, vivipar (canlı doğan) organizmalarda, embriyo-doğum arasındaki evredir. İnsan gelişiminde fetüs dönemi (evresi) 9-38 haftalar arasındadır (Son adet tarihine göre 11-40. haftalar). Fetüsten önceki evrede gelişen canlıya embriyo denir (0-8 hafta). Ay olarak söyleyecek olursak fetüs dönemi 3. aydan doğuma kadar olan evredir. Fetüsün embriyodan en büyük farkı, oluşan canlının insana daha çok benzemesidir. Embriyonel dönemde, önemli tüm önemli vücut organlarının oluşmuştur. Ancak doğuma kadar (fetal dönem), bu organlar gelişmeye ve fonksiyon kazanmaya devam edecektir, ve nihai anatomik yerlerine yerleşecektir.
Fetüsün Gelişimi
9-16. Haftalar
9. haftada, fetüsün boyu yaklaşık 3 cm uzunluğunda, 8 gram ağırlığındadır. Beğin kafası tüm vücudun yarısı kadardır.
17-25. Haftalar
İlk gebelikte 21. haftada, sonraki gebelikte 20. haftadan sonra bebeğin hareketleri hissedilir. Bebek tekme atar, gerilir, hıçkırık olabilir. 20. hafta sonunda fetüs yaklaşık 20 cm uzunluğundadır.
26-38. Haftalar
Yağ dokusu hızla artar. Kemikler gelişmeye devan eder ama hala yumuşaktır. Fertilizasyondan sonra 38. haftada doğum gerçekleşir (son adet tarihine göre (SAT) hesaplarsak 40. haftaya tekabül ediyor). 34-38 haftalık fetüs matürdür yani gelişimini tamamlamıştır. Doğduğunda rahatlıkla yaşar (SAT’a döre 36-40 haftalık). Bebek doğduğunda boyu yaklaşık 48-53 cm arasındadır.
Fetus’mü, Fetüs’mü, Cenin’mi
Fetus kelimesi Latince‘den gelir. Türkçe de hem “fetüs” hem de “fetus” olarak kullanılmaktadır.
Google, taramada benzer sonuçlar vermekle birlikte bu iki kelimeyi farklı olarak görür. Fetus taramasında, Türkçe’nin yanında İngilizce sonuçlar da gösteriliyor.
Vikipediadaki başlık “fetus” dür.
Türk Dil Kurumu sözlüğü “fetüs” olarak kabul ediyor ve “fetus” kelimesini “dölüt” kelimesine yönlendiriyor. Türk Dil Kurumu fetüsün eş anlamlısını “dölüt” olarak vermekte ve Osmanlıcada fetüsün eş anlamlısının “cenin” olduğunu belirtmektedir. TDK’nın sözlüğünde “fetüs, dölüt ve cenin” kelimeleri için ayrı başlıklar bulunmaktadır. TDK’ya göre dölüt ve fetüs için benzer açıklamalar bulunmaktadır; “Embriyonun gelişimini büyük ölçüde tamamladığı, bütün organ taslaklarının oluştuğu üçüncü aydan doğuma kadarki durumu”.Türk Dil Kurumuna göre “embriyo” nun eş anlamlısı “oğulcuk” tur.
Cenin, bazı Türkçe kaynaklarda anne karnındaki bebekle eş anlamlı olarak kullanılmakla beraber (embriyo+fetüs), aslında doğru karşılığı fetüstür (9-38. haftalar), yani ilk sekiz haftayı (embriyo) kapsamamktadır. Türk Dil Kurumu sölüğüne göre de bu şekildedir.