Tiroiditler, Tiroidit Çeşitleri (Tipleri)
Tiroidit tek bir hastalık değildir. Tiroidit, tiroid bezinde inflamasyonunun olduğu (iltihabi reaksiyon) başlıca 8-10 hastalıktır. Tiroiditler; ağrılı tiroiditler ve ağrısız tiroiditler olarak ikiye ayrılabilir. Çoğu tiroidit tipinin birden çok ismi bulunur (parantez içinde belirtilmiştir). En bilinen ve en sık görülen tiroidit, Hashimoto tiroiditi dir. Hashimoto tiroiditi ağrısız bir tiroidit tir. Hashimoto hastalığının ilerleyen döneminde genellikle tiroid hormonu yetmezliği (hipotiroidi) gelişir (önemi!).
Not: -it, -itis eki Latince’de (tıpta), inflamasyon (ing), iltihabi reaksiyon, yangı anlamına gelir.
Ağrılı Tiroiditler
Hastanın tiroid bezinde ağrı vardır ve doktor muayene ettiğinde tiroid bezi hassastır.
- De Quervain’s Tiroidit (Giant Cell Thyroiditis, Subakut Granülomtöz Tiroidit, Subakut Tiroidit, Subakut Nonsüpüratif Tiroidit)
- Akut İnfeksiyöz Tiroidit (Akut Süpüratif Tiroidit)
- Kronik İnfeksiyöz Tiroidit
- Radyasyon Tiroiditi
- Palpasyon-Travma Tiroiditi
Ağrısız Tiroiditler
Tiroid bezinde ağrı ve hassasiyet yoktur. Bu hastalarda tiroid hormonlarında değişiklik ve bazen guatr saptanır ve bu semptomlarla tiroidit ten şüphelenilerek tanı konur.
- Hashimoto Tiroiditi (Hashimoto hastalığı, Kronik Lenfositik Tiroidit, Struma Lymphomatosa, Kronik Otoimmun Tiroidit)
- Silent Thyroiditis (Painless Thyroiditis, Spontan İyileşen Hipertiroidizmli Lenfositik Tiroidit, Lymphocytic thyroiditis with spontaneously resolving hyperthyroidism, Subakut lenfositik tiroidit)
- Postpartum Silent Tiroidit
- İlaca Bağlı Tiroidit
- Interferon 𝛂
- IL-2 (Metastaz, Lösemi)
- Lityum (Antidepresan)
- Amiodarone (Antiaritmik)
- Tirozinkinaz inhibitörleri (GİST tedavisi)
- Sitokinler
- Fibröz Tiroidit (Riedel Tiroiditi, İnvaziv Tiroidit, Riedel’s Struma (Struma=Guatr))
Tiroiditler |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ağrılı Tiroiditler | Etyoloji (Nedeni) | Kliniği | Tiroid Hormonları | Tanısı | Tedavisi | Prognozu |
| De Quervain’s Tiroidit, Giant Cell Throiditis, Subakut Granülomtöz Tiroidit, Subakut Tiroidit, Subakut Nonsüpüratif Tiroidit | Viral - postviral (Genellikle ÜSYE sonrası görülür) |
Ağrılı, hassas ve büyümüş tiroid bezi | Hipertiroidi > Hipotiroidi > Normotiroidi Hipotiroidi kalıcı da olabilir |
TFT Sedimantasyon Radyoaktif iyot uptake |
Gözlem Tiroid hormon replasmanı Antitiroid ilaç |
12-18 ay içinde tiroid fonksiyonları geri gelir. Hipotiroidi %5 kalıcıdır. |
| Akut İnfeksiyöz Tiroidit, Akut Süpüratif Tiroidit | Etyoloji:
Erişkinde immun yetmezlik |
Kliniği:
Tek taraflı ciddi ağrı, şişlik, hassasiyet flüktüasyon (apse varsa), ateş. |
Tiroid Hormonları:
TFT normal nadiren tirotoksikoz görülür |
Tanısı:
USG de apse görülür |
Tedavisi:
Perkütan drenaj |
Prognozu:
Enfeksiyon tedavisi sonrası düzelir |
| Kronik İnfeksiyöz Tiroidit | Etyoloji:
Mikobakteri, fungal, pnömosistitis |
Kliniği:
İki taraflı, hafif ağrı ve hassasiyet, vücutta kırgınlık (%40) |
Tiroid Hormonları:
Genellikle TFT normal, bazen hipotiroidik |
Tanısı:
İİAB ile patojen tespiti (kültür, gram boyama) |
Tedavisi:
Enfeksiyonun tedavisi (antibiyotik) |
Prognozu:
Enfeksiyon tedavisi sonrası düzelir |
| Radyasyon Tiroiditi | Etyoloji:
RAI tedavisi (en çok Gravese bağlı) |
Kliniği:
İki taraflı, hafif ağrı ve hassasiyet (RAI den 5-10 gün sonra) |
Tiroid Hormonları:
Genellikle hipotiroidi |
Tanısı:
Klinik |
Tedavisi:
Gözlem |
Prognozu:
3-7 günde düzelir. |
| Palpasyon-Travma Tiroiditi | Etyoloji:
Travmatik palpasyon |
Kliniği:
Tek-iki taraflı, hafif ağrı ve hassasiyet |
Tiroid Hormonları:
Geçici hipertiroidi |
Tanısı:
Klinik |
Tedavisi:
Gözlem |
Prognozu:
Tamamen iyileşir |
| Ağrısız Tiroiditler | Etyoloji (Nedeni) | Kliniği | Tiroid Hormonları | Tanısı | Tedavisi | Prognozu |
| Hashimoto Tiroiditi, Kronik Lenfositik Tiroidit, Struma Lymphomatosa, Kronik Otoimmun Tiroidit | Otoimmun (Anti-thyroid antibodies) | Hipotiroidinin en sık nedenidir. Kadınlarda 7 kat sıktır. |
Genellikle subklinik hipotiroidi | TFT İİAB Antitiroid antikor (antibody) |
Gözlem Tiroid hormon replasmanı |
Hastalık genellikle süreklidir (remisyon nadirdir) Subklinik hipertiroidi her sene %5 klinik hale gelir |
| Silent Thyroiditis, Painless Thyroiditis, Spontan İyileşen Hipertiroidizmli Lenfositik Tiroidit, Lymphocytic thyroiditis with spontaneously resolving hyperthyroidism, Subakut lenfositik tiroidit | Etyoloji:
Otoimmun (Anti-thyroid antibodies) |
Kliniği:
Ağrısız, hafif hipertiroidi (tiroidler normal ya da hafif büyümüş) |
Tiroid Hormonları:
Hipertiroidi > Hipotiroidi > Ötiroidi |
Tanısı:
TFT RAI uptake |
Tedavisi:
Gözlem |
Prognozu:
12-18 ay içinde normal tiroid fonksiyonu döner,% 20 kalıcı hipotiroidizm gelişir. |
| Postpartum Silent Tiroidit, Silent Tiroiditin doğurduktan sonra 1 sene içinde görülen çeşididir. | Etyoloji:
Silent Tiroidit ile aynı |
Kliniği:
Silent Tiroidit ile aynı |
Tiroid Hormonları:
Silent Tiroidit ile aynı |
Tanısı:
Silent Tiroidit ile aynı (Antitiroid antikorlar daha yüksek titrede ?) |
Tedavisi:
Silent Tiroidit ile aynı |
Prognozu:
Silent Tiroidit ile aynı (Kalıcı hipotiroidi daha yüksek ?) |
| İlaca Bağlı Tiroidit | Etyoloji:
Interferon 𝛂 |
Kliniği:
Ağrı yok |
Tiroid Hormonları:
Hipertiroidi ya da hipotiroidi gelişebilir |
Tanısı:
TFT |
Tedavisi:
Mümkünse İlacın kesilmesi |
Tiroidite neden olan ilaç kullanıldıkça tiroidit devam eder |
| Fibröz Tiroidit, Riedel Tiroiditi, İnvaziv Tiroidit, Riedel’s Struma (Struma=Guatr) | Etyoloji:
Tiroid dokusunda fibrozis, makrofaj ve eozinofil infiltrasyonu. |
Kliniği:
Boyunda sıkışma hissi, bazan disfaji. |
Tiroid Hormonları:
Başlangışta normal T3, T4 ve TSH. Zamanla subklinik (nadiren klinik) hipotiroidi |
Tanısı:
Muayene |
Tedavisi:
Gözlem |
Prognozu:
Genellikle yavaş yavaş ilerler |