Kolon Polipleri

Kolon polip tipleri (çeşitleri)
Kolon polip tipleri (çeşitleri)
Saplı (pediküllü) ve sapsız (sesil) polip ve adenom
Şekillerine Göre Polipler iki çeşittir; Saplı polipler (pedunculated, pediküllü) ve Sapsız polipler (sesil, sessile)

Kolon polipleri (kolorektal polipler), kolonun içini kaplayan mukozasından doğan kabartılardır. Kolon polipleri nadiren şikayete neden olurlar (asemptomatiktirler). Ancak bazen kolon poliplerinin üzerinde ülserler gelişebilir, kanayabilir. Kolon poliplerinin asıl önemi, kolon kanserine dönüşmeleridir (%1-5). %1 düşük bir oran gibi görünse de, kolon poliplerinin toplumda sık görülmesi ve yaşla beraber de hızlıca sıklığının artması nedeniyle, bu oran önemli hale gelir.

Kolon Poliplerinin Tipleri (Çeşitleri)

Kolon Poliplerini Tipleri

  • Neoplastik (Adenomatöz) Polipler
    • Tübüler Adenom
    • Villöz Adenom
    • Tübülovillöz Adenom
    • Adenomatöz Polipozis Koli Sendromları
      • FAP (Familyal Adenomatoz Polipozis Koli)
      • Attenuated FAP (Zayıf FAP)
      • Gardner Sendromu
      • Turcot Sendromu
  • Non-Neoplastik Polipler
    • Hamartomatöz Polipler
      • Sporadik (Soliter) Jüvenil Polipler
      • Jüvenil Polipozis Sendromu
      • Peutz-Jeghers Sendromu
      • Cronkite-Canada Sendromu)
      • Cowden Hastalığı
      • PTEN Hamartom Tümör Sendromu
    • İnflamatuar Polipler
      • Psödopolipler
      • Prolapsus Tipi İnflamatuar Polip
      • Lenfoid Polip
    • Hiperplastik Polipler

Hatırlayalım 🙂

Polip, sindirim sistemi, burun, mesane gibi içi boşluklu organların, iç yüzeyini kaplayan tabakasından yani mukozal yüzeyden çıkan benign (iyi huylu) tümörlerdir.

Adenom, glandüler yapıda veya glandüler kökenli iyi huylu bir tümördür. Örneklerle biraz daha açıklayalım;

  • Glandüler organlardan (salgı bezi) kaynaklanan adenomlara örnekler; adrenal bezler (sürrenal adenomlar), hipofiz bezi (hipofiz adenomu), tiroid (papiller adenom, foliküler adenom, toksik adenom), prostat (prostat adenomu).
  • Glandüler olmayan bölgelerdeki epitel dokusundan gelişen, ancak glandüler doku yapısı gösteren adenomlar (mikroskopta); örneğin gastrointestinal sistemdeki adenomatöz polipler.

Adenokarsinom: Adenomlar malign hale dönüşebilir ve bu noktada adenokarsinomlar olarak adlandırılırlar.

Karsinom; epitel hücrelerinden kaynaklanan malign neoplazilerdir (kanserlerdir). Epitel hücreleri 3 germ yaprağından da kaynaklanabilir; endoderm (sindirim sistemi epiteli), mezoderm (renal tübül epiteli), ektoderm (cilt).

Neoplastik Polipler (Adenomatöz Polipler, tüm kolon poliplerinin ⅔’ü)

Neoplastik (adenomatöz) polipler, kansere dönüşebilen poliplerdir. Neoplastik poliplerin dönüştükleri kansere adenokarsinom (veya kısaca karsinom) denir.

  • Tübüler Adenom
  • Villöz Adenom
  • Tübülovillöz Adenom
  • Adenomatöz Polipozis Koli Sendromları
    • FAP (binlerce polip bulunur, mukoza poliple kaplıdır, APC gen mutasyonu %75)
    • Attenuated FAP (Zayıf FAP, genellikle 10-100 polip bulunur)
    • Gardner Sendromu (FAP + ince bağırsak polipleri + desmoid tümörler + osteomlar)
    • Turcot Sendromu (FAP + beyin tümörleri)

Görünümlerine Göre Adenomatöz Polip Çeşitleri (Tipleri)

  • Saplı Polip (pedunculated)
  • Sapsız - Sesil Polip (Sessile): Lezyon ile tabanının çapı aynıdır
  • Düz Lezyonlar (Flat): Lezyonun yüksekliği, lezyonun çapının yarısından daha kısadır (%27-36).
  • Çukur Lezyonlar (Depressed): (%1, Malignite riski yüksek)

Histolojisine Göre Adenomatöz Poliplerin Görülme Sıklığı

  • Tübüler Adenom (%80)
  • Villöz Adenom (%5-15)
  • Tübülovillöz Adenom (%25-75)

Displazi Derecesine Göre Adenomatöz Polip Çeşitleri (Tipleri)

  • Low-grade displazi
  • High-grade displazi (intraepitelyal karsinom)

Hamartomlar (Hamartomatöz Polipler)

  • Sporadik (Soliter) Jüvenil Polipler (10 yaş altı genelde tek polip vardır (soliter), karsinoma dönüşmez)
  • Jüvenil Polipozis Sendromu (OD, tüm GİS’te bulunur (mide dahil), karsinoma dönüşür)
  • Peutz-Jeghers Sendromu (İnce bağırsak kolon polipleri + yanak ve dudak mokozasında pigmente lekeler)
  • Cronkite-Canada Sendromu (GİS polipleri + alopesi + ciltte pigmentasyon + tırnaklarda atrofi (onychodystrophy) + protein loosing enteropati)
  • Cowden Hastalığı (Sendromu, Multipl Hamartom Sendromu; cilt (%90-100) ve mukoza, GİS, kemikler, MSS, tiroid (%66), göz ve genitoüriner sistemde hamartomlar + mukokutanöz özellikler (trichilemmomas, oral mukozal papillomatozis, akral keratoz ve palmoplantar keratoz)
  • PTEN Hamartom Tümör Sendromu

İnflamatuar Polipler

  • Psödopolip (ÜK ve Crohn’da görülür; ülserlerin arasındaki sağlam mukoza adacıkları polip gibi görünür)
  • Prolapsus Tipi inflamatuar polip
  • Lenfoid Polip

Hiperplastik Polipler

Hiperplastik polipler, en sık görülen non-neoplastik poliplerdir. Kolonda çok sık bulunurlar, genelde < 5 mm, iperplazi vardır displazi yoktur, premalgin değillerdir, görünüşleri adenomatöz polibten ayırt edilemez)

Tüm kolon poliplerinin ⅔’ü adenomdur. Adenomların %30-50’si birden çoktur. Yaşla beraber adonomların (adenomatöz poliplerin) sıklığı artar (50 yaşında %25-30, 70 yaşında %50) (2). Bu yüzden adenomatöz polipleri belirtileri, tanısı ve tedavisinden bahsedelim.

Kolon Poliplerinin Belirtileri

Kolon polipleri genellikle belirti vermezler. Başka nedenlerle ya da kolon kanseri taraması sırasında yapılan kolonoskopiler sırasında saptanır. Küçük adenomlar her sene yaklaşık 0.5 mm büyürler. Adenomatöz poliplerin %1-5’inde, 7-10 sene içinde kolon kanseri gelişir. Çoğu adenomatöz polip 1 cm den küçüktür (%60-75).

Kolon Poliplerinin Tanısı

Tarama testleri kolon kansere dönüşebilen poliplerinin ve kolon kanserinin erken tanısını sağlarlar. Kolon poliplerini ya da kolon kanserini teşhis etmek için şu tetkikler kullanılır;

Kolon Poliplerinin Tedavisi

  • Polipektomi
  • Cerrahi (polipektomi yapılamıyorsa)
    • Polipektomi (örneğin rektum)
    • Segmenter rezeksiyon (laparoskopik, açık)

< İskemik Kolit

Familyal Adenomatöz Polipozis Koli (FAP) >

Kolon, Rektum ve Anüs