İnsülin
İnsülin; Pankreasın salgıladığı, kan şekerini (glukoz) düşüren hormon. İnsülin hücrelerin glukozu kullanmasını sağlar. İnsülin olmadan (tip 1 diyabet) veya insülin rezistansı varsa (tip 2 diyabet) hücreler glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir.
İnsülin, [İng. Insulin; Lat. Insula] Latince ada anlamına gelen insula kelimesinden türemiştir.
İnsülin, moleküler ağırlığı 5,8 kiloDalton (kDa) olan; polipeptit yapılı; A zincirinde 21 aminoasit, B zincirinde 30 aminoasit içeren, pankreasın langerhans adacıklarının β hücrelerinden salgılanan ve vücuttaki karbonhidrat
metabolizmasının (hipoglisemiyan) düzenlenmesinde glukagon ile birlikte rol alan bir hormondur.
İnsülinin Sentezlenmesi
β hücrelerinin ribozomlarında pre-pro-insülin olarak sentezlenir. Ribozomlardan endoplazmik retikuluma geçer. Endoplazmik retikulumun membranını geçip lümenine girerken, lider peptidini(sinyal peptit, pre) kaybeder. Geriye proinsülin kalır. Proinsülin endoplazmik retikulumda proteolitik enzimlerce, insülin ve C peptid’e ayrıştılır. İnsülin molekülü veziküllerdeki Zn++ (çinko) molekülü ile kompleks oluştururlar (6 insülin + 2 Zn++).
İnsülinin Salgılanması
Bir uyaran sonucunda (kan glukoz düzeyinin artması) granüllerde depolanmış olan insülin ekzositozla langerhans adacıklarını çevreleyen kapillerlere verilir. İnsülin salınımı olduğunda kan plazmasındaki karbonhidrat, yağ, protein ve K+ değerleri düşer. Çünkü insülin, bu molekülleri (Glukoz, lipit ve aminoasit) hücre içine gönderir, hücre içinde depolanmasını ve kullanılmasını sağlar.
İnsülin Diyabet Bağlantısı
İnsülin hormonunun tam yokluğunda Tip 1 Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) gelişir. İnsülinin görece azlığı ya da insüline karşı direnç ya da her ikisinin birlikte olması ise Tip 2 Diabetes Mellitus’a yol açar.
Yazan: Dr. Selmin Sena Kol