Fasya

Fasya

Fasya, fasia, fascia; dar manada kas ve iç organları saran veya bağlayan bağ doku. Geniş manada tüm dokuları bir arada tutan 3 boyutlu, örümcek ağına benzer biyolojik bir kumaştır.

Fasya (fascia) Latince‘den gelir, “bant” demektir. Fasya (fascia) gerçekten de bazen bant şeklinde bazen de tabaka şeklinde bir bağ dokusudur. Primer olarak kollajen proteininden oluşur.

Fasya (fascia) kas dokularına şeklini verir, sarar. Kasları ve organları birbirinden ayırır. Cilt, fasya tabakasına yapışıktır.

Fasya (Fascia) Çeşitleri Nelerdir?

Fasyanın anatomik yerine ve görevine göre çeşitleri şunlardır; yüzeyel fasya, derin fasya ve visseral fasya (parietal fasya).

Yüzeyel Fasya

Yüzeyel fasiya derinin en alt tabakasıdır. Retiküler dermis katmanına entegre olur.  Vücudun hemen tamamında bulunur.Yüzeyel fasya, areolar ve yağlı adipoz bağ dokusundan oluşur. Bu yüzden, yüzeyel fasyaya günlük pratikte ciltaltı yağ dokusu da denmektedir. Şu dokulardaki yüzeyel fasya yağ dokusu içermez;  göz kapağı, kulak, skrotum, penis ve klitoris.

Karın Duvarının Yüzeyel Fasyası (Camper ve Scarpa Fasyaları): Camper Fasyası, cilt altı yağlı doku da denir. Karın üst kısmında ince, alt kısmında daha kalındır. Yüzeyel fasyanın yüzeyel tabakasıdır. Scarpa Fasyası: Zar yapısında (membranöz) olup çok az yağ içerir ya da hiç içermez. Göbeğin altında başlar, uylukta devam eder. Karın yüzeyel fasyasının derin tabakasıdır.

Derin Fasya

Derin fasiya, kasları saran ve kas gruplarını birbirinden ayıran fasyadır, aponevroz da denir.  Esneklik ve sağlamlık için bolca elastin içerir. Derin fasya temel olarak avaskülerdir bu yüzden nekrotizan fasiit kolayca yayılır (anaerobik bakteriler!).  Derin fasyia örnekleri, eksternal oblik kas aponevrozu, rektus kılıfları, fasya lata, Buck fasyası.

Visseral Fasya

Visseral fasyaya subseröz fasya da denir.  Organları ve boşlukları sarar, organları asar. Organları saran visseral fasyayı organın derisi gibi düşünebiliriz. Visseral fasya örnekleri;  kalbi saran perikard, beyini saran meningsler (beyin zarı), akciğeri saran plevra, karın boşluğunu saran periton.

Karın içindeki organları-yapıları birbirine bağlayan yoğunlaşmış visseral (periyetal) fasya uzantıları, ligament olarak adlandırılır. Karındaki bazı ligamentleri de fasya ağırlıklı ligamentler ve peritoneal ligamentler olarak sınıflandırabiliriz.

  • Fasya ağırlıklı ligamentlere örnek olarak karaciğerin asıcı bağlarını verebiliriz; sağve sol traianguler ligaman (ligament), falsiform ligaman (ligament), round ligaman (Ligamentum Teres Hepatis; falsiform ligamanın serbest kenarıdır, içinde umblikal ven kalıntısı bulunur).
  • Peritoneal ligamentler: Küçük omentum, hepatogastrik ligaman, herpatoduodenal ligaman, gastrofrenik ligaman (frenogastrik), gastrosplenik ligaman (ligament) (büyük kurvatür-dalak hilusu), büyük omentum, gastrokolik ligaman (ligament), splenorenal ligaman (ligament)

Ligamentler, Aponevrozlar ve Tendonlar

Ligamentler, aponevrozlar (kas kılıfı) ve tendonlar, bant şeklindeki fasya yapılarıdır ancak günlük pratikte fasya olarak adlandırılmazlar. Fasyanın temel yapı taşı olan kollajen lifleri, fibroblast denen hücreler tarafından üretilirler.  Ligamentler (bağlar) özellikle eklemlerde, iki kemiği birbirine bağlar. Tendonlar ise kası kemiğe bağlar.

Nomina Anatomica (1955-1997) ve Terminologia Anatomica (1997-halen)’ya Göre Fasyaların Sınıflandırılması.

NA 1983

TA 1997

Tanım

Örnek

Yüzeyel Fasya Fasya olarak kabul edilmez Ciltaltı ile kaslar arasındaki fasya Camper fasyası (yüzeyel, yağlı)

Scarpa fasyası (derin, bağ dokusu)

Derin Fasya Kasların fasyaları Kas, kemik sinir ve damarları saran ve birbirinden ayıran fasyalar Transvers fasya
Visseral Fasya Visseral fasya, parietal fasya Organları saran ve asan fasyalar Perikard, hepatoduodenal ligament, splenokolik ligament

 

Fasya mı, Fasia mı, Fascia mı?

Latince:fascia” (tekil), “fasciae” (çoğul), “fascial” (sıfat).

İngilizce:fascia

Türk Dil Kurumu’na göre:fasya

Google; “fasya“, ve “fasia” kelimelerini tek kelime olarak görmemektedir. Fasya taratıldığında, ulaşılan yazıların hemen tamamı Türkçe’dir. Fasia taratıldığında, bu kelimenin kullanıldığı Türkçe yazılar gösterilmekle birlikte başka dillerde yazılar da çıkmaktadır. Fascia kelimesi taratıldında ise, Türkçe birkaç yazı dışında hemen tamamı ingilizce olan yazılar indekslenmektedir.

Wikipedia Türkçe’de bu konu ile ilgili makale bulunmuyor.

Buna göre Türkçe yazılarda en mantıklı seçim “fasya” kelimesidir.

Synonim(s):
fascia, fasia
« Return to Dictionary